Search here..

Sunday, 27 September 2020

අනතුරුදායක දියවැල් - Rip currents


දියවැල් නිසා ඇතිවන අනතුරු ගැන ඔබ දැනටමත් අසා  ඇති.. මේ දියවැල් ඇතිවෙන්නේ කොහොමද? කොහෙද? දියවැලකට අහුවුනොත් බේරෙන්නේ කොහොමද? ආදී කරුණු කිහිපයක් ගැන අපි විමසා බලමු.

මොනවද මේ දියවැල්?

මුහුදේ හෝ වෙනත් ජල ප්‍රභවයන්හි ඇතිවන ඉතා වේගවත් ශක්තිමත් ජල පහරක් දියවැලක් ලෙස හඳුන්වන්න පුළුවන්. දළ වශයෙන් දියවැලක වේගය තත්පරයට මීටර් 2 ක පමණ අගයක් ගන්න පුළුවන්. එතරම් වේගවත් දියවැල් වලින් බේරීම පහසු කාර්යයක් නොවන බව ඔබට දැන් වැටහෙනවා ඇති.   

වැඩිපුර ඇතිවෙන්නේ කොහෙද?

බොහෝවිට දියවැල් ඇති වන්නේ රළ නැගෙන බිඳෙන ක්‍රියාවක් වන ජල ප්‍රභවයන් වලයි. එනම් වෙරළ ආශ්‍රිත මුහුදේ. විශාල වශයෙන් ජනයා එක්රැස්වන මුහුදු වෙරළවල් ආශ්‍රිතව ද දියවැල් ඇති වෙන්න පුළුවන්. එවැනි හඳුනාගත් ස්ථාන බොහොමයක ජීවිත ආරක්ෂක කඳවුරු පිහිටුවා තිබෙනවා.

දියවැල් ඇතිවෙන්නේ කොහොමද?

බොහෝවිට දියවැල් ඇතිවීම සිදුවන්නේ වෙරළට පැමිණෙන මුහුදු රළ බිඳී ආපසු මුහුදට ගමන් කිරීමේදී නොගැඹුරු වැලි වැටි අතරින් ගමන් කරන විටයි. එසේ නොගැඹුරු වැලි වැටි දෙකක් අතර පවතින තරමක් ගැඹුරු හිඩැසකින් මෙම බිඳුණු රළ ගමන් කිරීමේදී එහි වේගය ක්‍රමයෙන් වැඩිවී ශක්තිමත් දියවැලක් බවට පත්වෙනවා.

දියවැල් හඳුනාගන්නේ කොහොමද?



 දියවැල් හඳුනාගැනීම තරමක් අපහසු කාර්යයක්. බොහෝවිට දියවැලක් සාපේක්ෂව අඳුරු පැහැයක් ගන්නා අතර වැලි හෝ මඩ සහිත ස්වභාවයක් ද දකින්න පුළුවන්. එමෙන්ම දියවැල් සහිත ප්‍රදේශ සාපේක්ෂව රළ බිඳුම් අඩු නිසසල ස්වභාවයක් ගන්නවා. ඒ හේතුවෙන්ම එවන් නිසසල ස්ථාන පිහිනීමට සුදුසුයැයි දියවැල් පිලිබඳ නොදැනුවත් අයෙක් වරදවා වටහාගන්න පුළුවන්. 

දියවැලකින් බේරෙන්නේ කොහොමද ?


තමන් දියවැලකට අසුවුවහොත් දියවැල ගමන් කරන දිශාව හඳුනාගැනීම ඉතා වැදගත් වෙනවා. මන්දයත් ඔබ කෙතරම් දක්ෂ පිහිනුම් ශුරයෙක් වුවත් දියවැලට විරුද්ධව පිහිනීමෙන් දියවැලකින් බේරීම ඉතා අපහසු වෙනවා. දියවැලකින් බේරීමට දියවැල ගමන් කරන දිශාව හඳුනාගෙන දියවැලට හරස් අතට පිහිනීමෙන් දියවැලකින් ගැලවීමට හැකියාව ලැබෙනවා.


එමෙන්ම දියවැල් සහිත ස්ථානවල පිහිනීමට නොයාමෙන් , දියවැල් ඇතිවීමේ ස්වභාවයන් හදුනාගැනීමෙන්, ජිවිත ආරක්ෂකයන් සහිත ආරක්ෂාකාරී ප්‍රදේශවල පමණක් දියනෑමට යාමෙන් දියවැල් නිසා ඇතිවන අනතුරු වලක්වා ගැනීමට හැකියාව ලැබෙනවා.

මෙවන් ලිපි මගින් අවධානම් තත්ත්ව පිලිබඳ සමාජ දැනුවත් භාවය ඇතිකිරීමෙන් ඇතිවියහැකි අනතුරු වලක්වාගැනීමට හැකිවන බව අපගේ විශ්වාශයයි.

රචනය : ඉසුරු උමේෂ රවිසංක 


මූලාශ : https://oceanservice.noaa.gov

            https://scijinks.gov/rip-currents




Share:

Sunday, 20 September 2020

Dolphin Diversity of Indian Ocean


Sri Lanka is a prime destination for dolphin watching with a protected area in the Indian Ocean. Dolphin fishing has always been an unforgettable experience on the north-western and southern coasts of Sri Lanka.

Alankuda Beach in Kalpitiya is a great start if you are interested in actively capturing these beautiful sea creatures. Mirissa and off Dondra along the southern coast of Sri Lanka are also a popular destination for dolphins.

Large dolphin spikes are always seen during the migration season and the best months to see these blessed creatures are from November to April in the south as well as in Kalpitiya. A several dolphin species are perceivable in that period. Meanwhile the following species are abundant.

                                                        Tursiops sp. (Bottlenose Dolphin)


The bottle nose dolphin is one of the most common and well-known members of the dolphin family. Bottle nose dolphins usually live in groups of 10 to 30 pods, and group sizes can vary from a single dolphin to more than 1,000. These sea creatures can communicate using sound and can detect surrounding shapes and become prey.

Stenella attenuata (Spotted dolphins)

Found in all temperate and tropical oceans, spotted dolphins (Stenella attenuata) are threatened by the killing of millions of individual dolphins during tuna fishing. The total world population of spotted dolphins is over 2 million, making it the second most abundant cetacean after the bottle nose dolphin.

                                                 Stenella cochlear Lalba (Striped Dolphins)


Striped dolphins (Stenella cochlear Lolba) also belong to the dolphin family, found in temperate and tropical waters all over the world. This species is small in size compared to other dolphins, has a different body color and is easily recognizable at sea. Striped dolphins feed on small pelagic fish and squid.

Stenella longirostris (Spinner Dolphin)


Spinner dolphin (Stenella longirost‍ris), a small species of dolphin found in coastal tropics around the world, is famous for its acrobatic displays. This beautiful sea creature is also known as the long dumb dolphin, and the average adult is 129 - 235 cm. Spinning dolphins have more geographical variation and pigmentation than other cetaceans.

Indian Ocean as well as the Atlantic Ocean. These dolphins can grow up to 2.75 meters and weigh about 200 kilograms during their growing season. They are fast swimmers and can be found in tightly packed teams of 100 - 1000. When they swim large, they cut the water large, displaying it dramatically.


Grampus griseus (Risso's Dolphin)


The only species of the genus Grampus, the Risso’s dolphin has a relatively large front body and fins. The average length of this type is 10 feet, but there are some that can grow up to 14 feet. Risso's dolphins weigh between 300 and 500 kilograms, making it one of the largest dolphin species. They are found in temperate and tropical waters around the world, especially in the Indian, Pacific, and Atlantic Oceans.

Author: Sachini Karunarathne

source: https://lakpura.com/dolphins




Share:

Saturday, 12 September 2020

Migratory Behavior of Salmon

Salmon Fish 



Scientific Classification 

● Kingdom: Animalia 

● Phylum: Chordata 

● Class: Actinopterygii 

● Order: Salmoniformes 

● Family: Salmonidae

● Subfamily: Salmoninae 

Salmon are native to tributaries of the North Atlantic and Pacific Ocean. Many species of Salmon have been introduced into non-native environments such as the Great lakes of North America. They are intensively farmed in many parts of the world. 

Typically, Salmon are anadromous. They hatch in fresh water, migrate to the ocean, then return to fresh water to reproduce. However, populations of several species are restricted to fresh water through their lives. A portion of a returning salmon run may stray and spawn in different freshwater systems, the percent of straying depends on the species of Salmon. Homing behavior has been shown to depend on olfactory memory. 

The smolt body chemistry changes, allowing them to live in salt water. While a few species of Salmon remain in fresh water throughout their life cycle, the majority are anadromous and migrate to the ocean for maturation. Salmon spend about 1 to 5 years in the open ocean, where they gradually become sexually mature. The adult Salmon then return primarily to their natal streams to spawn.


Migratory Behavior & Pattern 

Salmon migration is known as nocturnal selective ebb tide transport pattern of migration. Migration in fresh water predominately nocturnal. But seasonal changes cause to migration in both day and night. 

They exhibit endogenous rhythm of swimming activity means moving up into water column after dusk time to sea wards. Salmons use the kinetic energy of fast-moving water column for their migration. Effect of current velocity is greater during the night and slower during the day. 

During migration Salmons swim active & fast in usual water column. Behavioral transition induces from a more passive, fluvial migration to more active and sea ward-oriented migration. But in areas with strong currents their movements overridden by current induced transport. 

Salmons spends significantly longer time in the river (Mean 456 ± 43h) before migrating into the coastal water. They spent (Mean 201 ± 30h) in the coastal water. [A Moore, ECE Potter, NJ Milner, S Bamber Canadian Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 52(9),1923-1935,1995] Also, there migratory patterns were related to the water temperature. (If daily mean water temperature is about 12°C, migration was significantly lower during the day than night then if daily mean water temperature is above 12°C then no significant difference between diurnal & nocturnal migration routes) 

Increasing in salinity experienced by the Salmon during their migration through the leading edge of saltwater intrusion. Also increase in salinity of the water cause to increase seaward moments & ground velocity of Salmons.

Periodicity of Migration 

There is no apparent period for migration of Salmons from fresh water to salt water. But usually there are two periods of migration (December-January & March-May) 
[Nina Jonsson, Bror Jonsson, Lars P Hansen Animal Behavior 40(2),313-321,199] 

Migration timing period varies among rivers, local adaptations to ensure the sea entry during optimal period. Both behavioral and physiological mechanisms control the migration of salmons. Seasonal loco motor rhythm changes under behavioral and physiological circumstances. Timing of migration depends several factors such as average age of the migratory group, average body size of the migratory group and male̸ female.

Physiological Aspect of Migration 

Na⁺, K⁺ and ATP-ase activity co-related with increased sea water tolerance of Salmons. Inter-strain differences in plasma growth hormones profiles could not be related to observe patterns of Na⁺, K⁺, ATP-ase and water tolerance. Differences in the timing of gill enzyme development matched observed migration pattern well. Delayed enzyme development causes to reduce the sea-water tolerance and fitness for the migration. Genetic activities of the Salmon body influence on their timing and subsequent migration. Much of genetic variations observed among the population causes to local adaptations (Morphologically, Developmentally, Physiologically and Bio-Chemically) related to the migration. 
[ Christian Nielsen, Gert Holdensgaard, Hans Christian Petersen, B Th Bjornsson, SS Madsen Journal of Fish Biology 59(1),28-44,21]

 
Source: https://www.riversinlet.com

Chinook Salmon

source: https://oceana.org/marine-life/ocean-fishes/chinook-salmon

Chum Salmon

source: https://www.fws.gov/fisheries/freshwater-fish-of-america/chum_salmon

Sockeye Salmon


source: https://www.deschuteslandtrust.org/news/blog/2019-blog-posts/sockeye-salmon-journey

Coho Salmon


source : https://www.fisheries.noaa.gov/species/coho-salmon

Pink Salmon


source: https://www.fisheries.noaa.gov/species/pink-salmon

Survival During the Migration 

Salmons expose to extreme injuries at sea entry & fjord during the migration. Survival rate depends fork length and range of the fjord. No clear diurnal/nocturnal migration pattern within the fjord but most often they enter to the fjord at night. Tidal cycle, wind-induced current and salmon own moment influence migratory speed and routes in different part of the fjord. Mortality rate is high within the estuaries and fjords than the rivers and marine areas. 

Total mortality reported during early marine migration is about 8% -71% (5 km -230 km from river mouth) 
[EB Thorstand, F Whoriskey, I Uglem, A Moore, AH Rikardsen, B Finstad Journal of Fish Biology 81(2), 500-542,2012] 

It is obvious that early marine migration is the life stage with high mortality. Factors affecting to the mortality rate contribute to determine the abundance of spawner returns. Also, high mortality rate causes to limit the spawner production. Survival rate during the migration is affected by pollution, fish farming, sea lice, hydropower development and other anthropogenic activities. 

Not only that but also, they have predatory pressure from aquatic birds and fish. Their main predatory aquatic bird is Pike [ Esox Lucius l.] Aquatic predators responsible for 56% of the observed mortality and avian predators responsible for 31% of the observed mortality. 
[Niels Jepsen, Kim Aarestrup, Finn økland, Gorm Rasmussen Hydrobiologia 371,347,1998] 

Factors Affecting to Migration 

Mainly there are two type of factors that affect to salmon migration. 

They are, 
1. Man-made obstacles 
Ex: Power Station Outlets, Residual Flow Stretches, Dams, Weirs, Fishways 

2. Natural barriers 
Ex: Water Discharge, Water Temperature, Water Velocity, Water Quality, Time of the season 

Effect of these factors may differ among different river sections and sites. 
[ Eva B Thorstad, Finn økland, Kim Aarestrup, Tor G Heggberget Reviews in Fish Biology & Fisheries 18(4),345-371, 2008]

Author:   H.W.C.V. De Silva












Share:

Sunday, 6 September 2020

බොලිවියාවේ ස්වභාවික ආශ්චර්ය - Laguna colorada නොහොත් රතු කලපුව

Laguna colorada නොහොත් රතු කලපුව ඇමරිකානු මහද්වීපයේ සුප්‍රකට ඇන්ඩීස් කඳු වැටිය මධ්‍යයේ  පිහිටි Salar de Uyuni ලවණ තලාවේ පසෙකින් පිහිටා ඇත. ස්වභාදහමේ අනර්ඝ නිර්මාණයක් වූ මේ විල් ජලය මීටරයක් තරම් නොගැඹුරු වන අතර රුධිරය මෙන් රත් පැහැයක් ගනී. එම හේතුවෙන් එය රතු කලපුව ලෙස ප්‍රසිද්ධ වී ඇත.

අක්කර 15,000 ක පැතිරී ඇති මෙම අරුමය සැබැවින්ම  ලුණු විලකි (Salt lake). ජනප්‍රවාදවල අනුව විලේ ජලය රත් පැහැ ගැන්වී ඇත්තේ දෙවියන්ගේ රුධිරය නිසා යැයි සඳහන්වන නමුත්  සැබැවින්ම ජලයට රත් පැහැය ලබාදී ඇත්තේ රතු පැහැති අවසාදිත සහ ලවණ ජලයේ වසන ඇල්ගී විශේෂයක් විසිනි. තවද විල අාශ්‍රිතව දක්නට ලැබෙන Flamingo පක්ශී විශේෂයක මෙහි ඇති ආකර්ෂනය දෙගුණ තෙගුණ කරයි. ඒ අතර අතිශයින් විරල Janes' falmingo නැමැති විශේෂයද දක්නට ලැබේ. ජලයේ ඇති අධික ඇල්ගේ ගහණය නිසා, විල ඔවුන්ට ආහාර සපයා ගැනීමට කදිම තෝතැන්නක් බවට පත්වී ඇත.

  

Flamingo පක්ශීන් සුදු සහ අළු පැහැති පිහාටු සහිතව උපත ලැබූවත්, ඔවුන් විස්මයානුකූල ලෙස රෝස පැහැයට හැරෙන්නේ විලේ ලවණ ජලයේ වසන රතු algae විසින් නිපදවන canthaxanthin නැමැති වර්ණකය නිසාවෙනි.

පැහැදිලි නිල් ආකාසයක් ඈතින් දිස්වන හිම මිදුනු ඇන්ඩීස් කඳු වැටියත් රක්ත පැහැති විල් ජලයත් නම් කැමරා කාචයට ඉතා මනරම් දසුනක් හසුකර දී ඇති බව නම් පැහැදිලි ය.


රචනය:     රිද්මි ගුණතිලක

                 මාධවී ජයසේකර

Share:

Contact Form

Name

Email *

Message *

Featured post

Mic On 2020

       ‘Mic On 2020’ - An Intra faculty, song and instrumental cover contest, was successfully organized by the Aquatic students’ Associatio...