මුහුදු ඌරාගේ කඳුලු කතාව

ඉංග්‍රීසි බසින් "ඩියුගොන් (Dugong)" ලෙස හඳුන්වන මුහුදු ඌරා, සිරේනියා (Sirenia) ගෝත්‍රයට අයත් වේ. විද්‍යාත්මකව Dugong dugon ලෙස හඳුන්වන මුහුදු ඌරා; ඩොල්ෆින්, තල්මසුන් මෙන් තම පැටවුන්ට කිරි දී ඇති දැඩි කරන, සමුද්‍ර තෘණ බිම් (Seagrass beds) ආශ්‍රිතව වාසය කරන සත්ත්වයෙකි.

                                            

Dugong යන ඉංග්‍රීසි වචනය මැලේ භාෂාවෙන් දිය කිඳුරු ජනප්‍රවාදය හා සම්බන්ධව "සාගරයේ කාන්තාව (Lady of the sea)" යන තේරුම ඇති නමක් ලෙසද සඳහන් වේ. 

ලංකාවේ වයඹ දිග හා උතුරු මුහුදු තීරයන්හි, මන්නාරම් බොක්ක ආශ්‍රිතව හා පෝක් සමුද්‍ර සන්ධිය ආශ්‍රිතව අතීතයේ මුහුදු ඌරන් බහුලව දක්නට ලැබුණි. නමුත් මස් පිණිස දඩයම් කිරීම නිසාම මේ වන විට එම ප්‍රදේශ වලින් මුහුදු ඌරන් දැඩිව වඳවී යාමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇත. මේ නිසාම වර්ෂ 1970 දී මුහුදු ඌරන් මස් පිණිස දඩයම් කිරීම තහනම් කළත්, තවමත් දැල් වලට පැටලීමෙන් මෙන්ම නීති විරෝධී ඩයිනමයිට් පිපිරවීමෙන් මසුන් ඇල්ලීමත් නිසා මුහුදු ඌරන් නිතර අනතුරට පත්වේ.

                                            

ඒ අනුව මුහුදු ඌරා ශ්‍රී ලංකාව අවට මුහුදේ හමුවන මුහුදු ක්ෂීරපායින් අතරින් වඩාත්ම තර්ජනයට ලක්වූ ක්ෂීරපායි විශේෂයයි. 

අන්තර් ජාතික රතු දත්ත පොතට අනුව 'අනතුරට ලක්විය හැකි (Vulnerable )' ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇති මුහුදු ඌරා ලංකාව අවට 'වඳ වී යෑමේ උග්‍ර තර්ජනයට ලක්වූ (Critically endangered)' ලෙස සැලකිය යුතු බව ලාංකික සාගර විද්‍යාඥයන්ගේ මතයයි. 

මුහුදු ඌරන් සංරක්ෂණය

මුහුදු ඌරන් ශාක භක්ෂක සතුන් වන අතර ඔවුන් ආරක්ෂා කර ගැනීමට නම් ඔවුන් ආහාරයට ගන්නා සමුද්‍ර තෘණ භූමි ආරක්ෂා කිරීමද ඉතාම වැදගත් වේ. 

මේ වන විටත් මුහුදු ඌරන් සංරක්ෂණය සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු බොහෝ රටවල් විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන ඇති අතර නව තාක්ෂණික ක්‍රමවේද භාවිතා කරමින් මුහුදු ඌරන් හා මුහුදු ඌරන් වාසය කරන සමුද්‍රීය තෘණ සහිත ප්‍රදේශ නිරීක්ෂණය කිරීම සිදු කරයි.

                                            

Written by: Nadeeka Priyadarshani 

References: www.vidusara.com/2017/04/19/feature3.html

Read More

Dear Coral Don't Cry..

The most beautiful innocents 

In the Ocean 

I've ever seen is YOU..

Just like a mother to it's child 

You Are, 

to the marine creatures..

protect them, feed them, Care for them 

and are the Home for them

You indeed are, 

The Proud Rainforests of the Ocean..

As you grow as a reef,

It seems like heavens under water

Beautiful, Unique and Colourful..

Fish of course, 

are the Angels in that heavens 

Enjoying and flourishing 

Every moment as they wish..

But dear Coral we Humans,

All they try

Is to robber what they don't belong..

And you belong to the mother nature..

Oh dear Coral Don't you Cry

even it hurts

to become a white skeleton 

And getting punished for doing 

Nothing wrong..

Even amidst all the grief 

at the moment..

We did Wrong and it's mere ignorance

So dear Coral..

Hope and faith

Is always planted in our hearts

Just for you 

So be strong you will be safe again.. Soon

Promise, I do

By: Madhavi Jayasekara

Read More

First step to Hardscape

                   

Hardscape is the naked version of aquascape. A natural looking hardscape include substrate (substrate combination is known as substrate system by some aquascapers), rocks and Driftwoods which provides surface for plant growth.

                  Figure 1: A simple but creative hardscape by using natural rocks and sand substrate

Substrate

When it comes to the substrate, it is the underlying substance or layer. This can be soil, sand or gravel base substrate. For some hardscapes, it requires only sand (sand particles should not be very fine, because very fine sand can cause dusty nature. 1mm-2mm size pebble like sand is the most suitable. Ex; La plata sand) or gravel as substrate. But for a planted tank, it requires a special substrate known as substrate system. From bottom to top it has,

• Base later fertilizing substrate
• General plant substrate (soil)
• Inert substrate (sand, gravel or pebbles)

 Main roles of substrate in a planted aquarium;

• Filtration
• Providing nutrients to the plants.
• Providing chemical balance by maintaining/reducing pH and GH (general hardness)

Role of each layer of the substrate system 

1. The base later fertilizing substrate

    This is a high nutrient contain substrate and available in different sizes. Normally use as a layer about 1 cm thick. This should not use directly as a substrate and always this later must be covered with general plant substrate soil.

    Without using this, a planted tank can be arranged, but it reduces the long-lasting nutrients level in the substrate system.

• Provide high nutrient content
• Porous nature helps aeration.
• Hold millions of bacteria that helps for the nitrogen cycle.

Figure 2: Base layer substrate.

2. General plant substrate (soil, clay based)

    This can use as the only later of substrate in a planted tank without base later fertilizing substrate. Using this it can create landscape by creating different heights. Minimum this has to lay at least 4 cm in thickness. Available as a powder type and pellet type under different brand names in the market. 

The particular nature of this substrate increases the interspace in between soil particles that increase the oxygen level in it, so plant roots will be able to breath. 

• Provide base substrate for plants. 
• Minimize the diffusion of nutrients from base later fertilizing substrate. 
• Create porous nature that increase aeration in between soil grains. 
• Provide some fertilizer for plant growth.

Figure 3: A hardscape with seiryu stones and general planting soil.

3. Inert substrate (sand/gravel)

    Mainly use for decoration and add a natural look to the Aquarium. Light color substrate will increase the color of the fish. Small particular sand is dustier and it is not suitable for planted tanks. It is better to use coarse kind of sand.

Figure 4: Sandy substrate in a planted tank.

Rocks

    Rocks are one of the main components in the hardscape. In a hardscape, rocks are used to add a natural look to the scape, to hold some plants like mosses and ferns which do not requires a substrate like planting soil. Using rocks, it can add a depth to the scape and rocks provide niches for fish or shrimps sometimes. In the natural environment, it can be found same kind of rocks in one place, so to induce natural look of the aquascape, it must be used a single kind of rocks for the layout. When selecting suitable rocks for aquascape, it has to be strong, not like soft sandy stones. Another thing is, it should not release toxic materials to the water where fish or plants can be affected. By avoiding the rocks with sharp edges, it can reduce the risk of fish being injured. 

    There are many kinds of rocks which are used in aqua scaping. Seiryu stones, lava rocks, dragon stones, pagoda Stones, samurai stones, desert stones, mountain stones, hakkai stones, wolf stones, manten stones and petrified woods is used as hardscaping stones. 

    If you are using high dense and expensive type of stone, u can fill, light weight and cheap stones like lava rocks, petrified woods under the substrate, which can reduce the use of stone and planting soil.

Figure 05: Seiryu stones

                     

     Figure 06: Small size black lava rocks
(They have a low density due to their porous nature)

         Figure 7: A dragon stone

         Figure 8: Dark pagoda stones

Figure 9: Hakkai stones

Figure 10: Manten stones

Figure 11: A hardscape made up of Petrified wood

         

  Figure 12: Samurai stones

Driftwood 

Driftwood also use to create a natural looking environment and this gives a additional beauty as well as provide substrate for plants like mosses, ferns, Anubias spp., Bucepalendra spp. 
It is not possible to create something like a natural driftwood, and each piece of driftwood is unique. As a driftwood, we can use any kids of well-seasoned hard wood, sticks or even small thin roots. In Sri Lanka, seasoned driftwoods of kubuk trees are very famous among aquascaping hobbyists. 

How to season driftwoods? 

This happens naturally with the time when hard parts of trees decaying and season with the time. If we can collect them, when they are in the water, it is better. If not, we can season driftwoods, until they become waterlogged. Well-seasoned and waterlogged driftwoods do not float on the water, they sink to the bottom. 
If you find a good-looking piece of fresh wood or piece of fresh root, we can season them by putting them in to the water or buried under the mud. To speed up the process, first we can boil it and then put under the water or mud. 
If we use driftwoods for our hardscape without proper seasoning, it can discolor your aquarium, can give a bad smell to your aquarium or even fungus or harmful bacteria can grow on it, destroying your entire effort.

Figure 13 Mainly driftwood-based hardscape before and after planting.


Figure 14: A bonsai style wood art

Figure 15: A driftwood

Figure 16: A hardscape made up of using driftwoods

Figure 17: An aquascape mainly hardscaped by using driftwoods

       “This article is mainly to send the massage of creating a more natural aquariums using all-natural materials like sand (planting soil is a man-made material, but it contains a natural soil and a rubber coat around it.), rocks, driftwoods and aquatic plants, rather than ordinary aquariums that we can see mostly in the country, because although the art of nature aquarium is famous in Europe, North and South America and Eastern Asia, this is new to our country. The information in this article is mainly based on the Green aqua videos and my personal experiences.”

(Written by, Madhawa Pramod Manukularathne) 

To be continued with 3^rd article based on important accessories for your aquarium. 

References

· https://buceplant.com/collections/aquascaping-rocks

· https://www.youtube.com/watch?v=_yg090qE_W8

                                                                                                   

 

Read More

Bio luminescence - ජෛව සන්දීප්තිය

 

මොකක්ද මේ ජෛව සන්දීප්තිය කියන්නේ?

ජෛව සන්දීප්තිය යනුවෙන් සරලව හඳුන්වන්නේ, කිසියම් ජීවියෙකු තුල සිදුවන රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවන් මගින් ආලෝකය නිපදවීමයි.ජෛව සන්දීප්තියෙන් නිපදවන ආලෝකයෙන් 20% පමණ ප්‍රමාණයක් තාපය බවට පත් වෙනවා.

මෙම ජෛව සන්දීප්තිය මගින් විචිත්‍රවත් ආලෝක රටාවන් විහිදුවන ජීවීන් බොහෝමයක් සාගරය තුලින් හඳුනාගන්න පුළුවන්.

ජීවීන් ජෛව සන්දීප්තිය පෙන්වන්නේ ඇයි?

ජෛව සන්දීප්තිය මගින් ආලෝකය නිපදවීමෙන් විලෝපිතයන්ගෙන් පලායාම හා ආරක්ෂාවීම , ගොදුරු තමන් වෙත ආකර්ශනය කරගැනීම හා ගොදුරු හඳුනාගැනීම ,ඇතැම්විට එකම වර්ගයේ ජීවීන් අතර සන්නිවේදනය සහ සහකරුවන් සොයාගැනීම සඳහාත් ජෛව සන්දීප්තිය උපකාරී වෙනවා.

ජෛව සන්දීප්තිය මගින් විවිධ වර්ණ ඇතිවෙන්නේ කොහොමද?

ජෛව සන්දීප්තිය මගින් ආලෝකය නිපදවීමට Luciferin , Luciferase හෝ Photoprotein යන රසායනික සංයෝග සහභාගි වෙනවා. ජීවීන් නිපදවන ආලෝකයන් විවිධ වර්ණ වලින් යුක්ත වන්නේ ජෛව සන්දීප්තිය සඳහා සහභාගි වන  Luciferin අණු වල පිළිවෙල අනුවයි.

ඇතැම් ජීවීන් තමන් තුල Luciferin සංයෝගය සංස්ලේෂණය කර ගන්නා අතර ඇතැම් ජීවීන් ආහාර මගින් හෝ සහජීවී සම්බන්ධතා මගින් Luciferin ලබාගන්නවා.

ජෛව සන්දීප්තිය පෙන්වන ජීවීන්

Firefly Squid
Source: https://media.nationalgeographic.org/assets/photos

Firefly Squid ලෙසින් හඳුන්වන මෙම දැල්ලන් විශේෂය ජපානයට අවේනික ජෛව සන්දීප්තිය පෙන්වන අපූරු ජීවියෙකි.

Comb Jelly
Source: https://media.nationalgeographic.org/assets/photos

Dinoflagellates

Ton Sai, Krabi, Thailand
Source: https://img.traveltriangle.com

Manasquan Beach, New Jersey
Source: https://img.traveltriangle.com

ජෛව සන්දීප්තිය හේතුවෙන් මෙම වෙරළ තීරයන් තුල ඇතිවන ආලෝක රටාවන් ජීවීතයේ එක් වරක් හෝ දැක ගැනීම ඉතා ආකර්ශණීය අත්දැකීමක් වනු නොඅනුමානයි. ඒ හේතුවෙන්ම මෙම ජෛව සන්දීප්තිය පෙන්වන ජීවීන් හමුවන වෙරළ තීරයන් මහත් සංචාරක ආකර්ශනය දිනාගැනීමට සමත් වී තිබෙනවා.

මෙම ජෛව සන්දීප්තිය පාදක කරගෙන විවිධ සිනමා කෘති පවා නිර්මාණය වී තිබෙනවා . 

Source:http://atlanteangardens.blogspot.com

ඔබ Avatar චිත්‍රපටය නරඹා තිබේ නම්, එම චිත්‍රපටයේ Pandora රාජ්‍යයේ ප්‍රථම වරට ඇවිද යන ජේක් ට දැක ගන්නට හැකි වන ස්වභාවිකව ආලෝකය විහිදුවන ජීවීන්, මෙම ජෛව සන්දීප්ති සංසිද්ධිය පාදක කොටගෙන නිර්මාණය කර තිබෙනවා.

Bio luminescence හෙවත්  ජෛව සන්දීප්තිය ස්වභාවික පරිසරය තුල හමුවන තවත් සිත්ගන්නා සුළු ආකර්ශණීය සංසිද්ධියක්.

රචනය : ඉසුරු උමේෂ රවිසංක , මාධවී ජයසේකර 

මුලාශ්‍ර :

https://biolum.eemb.ucsb.edu

https://oceanservice.noaa.gov/facts/biolum

https://www.dw.com/en/bioluminescence-why-plankton-glows

https://www.britannica.com/animal

Read More